venerdì 30 settembre 2016

Fedro

I 15 – L’asino e il padrone

In principatu commutando, saepius
nil praeter domini nomen mutant pauperes.
Id esse verum parva haec fabella indicat.
Asellum in prato timidus pascebat senex.
Is hostium clamore subito territus
suadebat asino fugere ne possent capi.
At ille lentus: "Quaeso, num binas mihi
clitellas impositurum victorem putas?".
Senex negavit. "Ergo quid mea,
cui serviam, clitellas dum portem unicas?".



I 26 – La volpe e la cicogna

Nulli nocendum: si quis vero laeserit,
multandum simili iure fabella admonet.
Vulpes ad cenam dicitur ciconiam
prior invitasse et illi in patina liquidam
posuisse sorbitionem, quam nullo modo
gustare esuriens potuerit ciconia.
Quae vulpem cum revocasset, intrito cibo
plenam lagonam posuit: huic rostrum inserens
satiatur ipsa et torquet convivam fame.
Quae cum lagonae collum frustra lamberet,
peregrinam sic locutam volucrem accepimus:
«Sua quisque exempla debet aequo animo pati».


I 30 – Le rane e i tori

Humiles laborant ubi potentes dissident.
Rana in palude pugnam taurorum intuens:
«Heu quanta nobis instat pernicies!» ait.
Interrogata ab alia cur hoc diceret,
de principatu cum illi certarent gregis
longeque ab ipsis degerent vitam boves:
«Est statio separata ac diversum genus;
expulsus regno nemoris qui profugerit,
paludis in secreta veniet latibula
et proculcatas obteret duro pede.
Ita caput ad nostrum furor illorum pertinet».



giovedì 29 settembre 2016

Plutarco: Contro il lathe biosas di Epicuro (struttura commentata)

Αὐτὸ δὲ τὸ πρᾶγμα πῶς οὐ πονηρόν;
(che verbo è sottinteso?)
(πρᾶγμα si riferisce al precetto epicureo richiamato nel titolo; attenzione agli usi di αὐτός)

«λάθε βιώσας»
- ὡς τυμβωρυχήσας;
(che valore dare a questo participio? è lo stesso valore del participio precedente?)

ἆρ’αἰσχρόν ἐστι τὸ ζῆν,
(che tipo di interrogativa introduce la particella qui evidenziata?)
(che tipo di infinito riconosci?)
ἵνἀγνοώμεθα πάντες;
(attenzione alla diatesi)

Ἐγὼ δ’ἂν εἴποιμι·
(che modo riconosci? che valore assume con la particella qui presente?)
μηδὲ κακῶς βιώσας λάθε,
(anche se le parole sono quasi le stesse, qui il participio ha un valore diverso da quello che assume nel passo precedente!)
ἀλλὰ γνώσθητι
σωφρονίσθητι
μετανόησον·
(attenzione al modo e alla diatesi dei tre verbi!)

εἰτ’ἀρετὴν ἔχεις,
μὴ γένῃ ἄχρηστος,
(attenzione al modo! Si tratta di una proposizione principale o subordinata?)
εἴτε κακίαν,
μὴ μείνῃς ἀθεράπευτος.

Μᾶλλον δὲ διελοῦ καὶ διόρισον,
(attenzione al modo)
τίνι τοῦτο προστάττεις·
(che pronome osservi? Quindi quale proposizione introduce?)

εἰ μὲν ἀμαθεῖ καὶ πονηρῷ καὶ ἀγνώμονι,
οὐδὲν διαφέρεις τοῦ λέγοντος
(controlla la costruzione del verbo)
(che funzione ha qui il participio?)

«Λάθε πυρέττων
καὶ λάθε φρενιτίζων,
μὴ γνῷ σε ὁ ἰατρός·
(di che proposizione si tratta?)

ἴθι ῥίψας ποι κατὰ σκότους σεαυτόν,
(che tipo di avverbio è ποι? Osserva che è atono)
ἀγνοούμενος σὺν τοῖς πάθεσιν».
(i due participi, pur concordando con lo stesso termine, hanno una diversa funzione)


Plutarco: Contro il lathe biosas di Epicuro (struttura)

Αὐτὸ δὲ τὸ πρᾶγμα πῶς οὐ πονηρόν;

«λάθε βιώσας»
 - ὡς τυμβωρυχήσας;

ἆρ’αἰσχρόν ἐστι τὸ ζῆν,
ἵν’ἀγνοώμεθα πάντες;

Ἐγὼ δ’ἂν εἴποιμι·
μηδὲ κακῶς βιώσας λάθε,
ἀλλὰ γνώσθητι
σωφρονίσθητι
μετανόησον·

εἰτ’ἀρετὴν ἔχεις,
μὴ γένῃ ἄχρηστος,
εἴτε κακίαν,
μὴ μείνῃς ἀθεράπευτος.

Μᾶλλον δὲ διελοῦ καὶ διόρισον,
τίνι τοῦτο προστάττεις·

εἰ μὲν ἀμαθεῖ καὶ πονηρῷ καὶ ἀγνώμονι,
οὐδὲν διαφέρεις τοῦ λέγοντος

«Λάθε πυρέττων
καὶ λάθε φρενιτίζων,
μὴ γνῷ σε ὁ ἰατρός·

ἴθι ῥίψας ποι κατὰ σκότους σεαυτόν,
ἀγνοούμενος σὺν τοῖς πάθεσιν».


Plutarco: Contro il lathe biosas di Epicuro

Αὐτὸ δὲ τὸ πρᾶγμα πῶς οὐ πονηρόν; «λάθε βιώσας» - ὡς τυμβωρυχήσας; ἆρ’αἰσχρόν ἐστι τὸ ζῆν, ἵν’ἀγνοώμεθα πάντες; Ἐγὼ δ’ἂν εἴποιμι· μηδὲ κακῶς βιώσας λάθε, ἀλλὰ γνώσθητι σωφρονίσθητι μετανόησον· εἰτ’ἀρετὴν ἔχεις, μὴ γένῃ ἄχρηστος, εἴτε κακίαν, μὴ μείνῃς ἀθεράπευτος. Μᾶλλον δὲ διελοῦ καὶ διόρισον, τίνι τοῦτο προστάττεις· εἰ μὲν ἀμαθεῖ καὶ πονηρῷ καὶ ἀγνώμονι, οὐδὲν διαφέρεις τοῦ λέγοντος «Λάθε πυρέττων καὶ λάθε φρενιτίζων, μὴ γνῷ σε ὁ ἰατρός· ἴθι ῥίψας ποι κατὰ σκότους σεαυτόν, ἀγνοούμενος σὺν τοῖς πάθεσιν».