martedì 24 settembre 2013

Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [I] (struttura commentata)


Εὖ δ’ἴσθι
(attenzione al modo e alla persona; da che verbo deriva?)
ἄν με ἐπιχειρήσαντά
(che valore ha questo participio e con chi concorda? tieni conto del significato del verbo che lo regge)
(che valore ha la particella ἄν con il participio? Tieni conto che nella proposizione seguente trovi εἰ + indicativo)
μηδὲν τούτων σε πείθειν,
(nella traduzione cerca il modo migliore per rendere la negazione)
εἰ δυναστείαν μόνον καὶ πλοῦτον ἑώρων
ἐξ αὐτῶν γενησόμενον·
(con chi concorda? Attenzione al tempo)


ἡγοῦμαι γὰρ
τά γε τοιαῦτα καὶ νῦν σοι πλείω τῶν ἱκανῶν ὑπάρχειν,
(qual è il grado di πλείω? ripassa la declinazione)
καὶ πολλὴν ἀπληστίαν ἔχειν
ὅστις προαιρεῖται κινδυνεύειν
(a quale elemento sottinteso nella reggente si riferisce il pronome relativo?)
ὥστ ταῦτα λαβεῖν
στερηθῆναι τῆς ψυχῆς.
(che proposizione introduce ὥστε?)
(osserva la correlazione creata da )
(attenzione alla costruzione del verbo)


Ἀλλὰ γὰρ
οὐ πρὸς τὰς τούτων κτήσεις ἀποβλέψας
(con chi concorda?)
ποιοῦμαι τοὺς λόγους,
ἀλλ’οἰόμενος
(osserva la correlazione creata da οὐ e ἀλλά)
ἐκ τούτων μεγίστην σοι καὶ καλλίστην γενήσεσθαι δόξαν.
(attenzione al tempo)


Ἐνθυμοῦ δ’
(attenzione al modo e alla persona; da che verbo deriva?)
ὅτι τὸ μὲν σῶμα θνητὸν ἅπαντες ἔχομεν
κατὰ δὲ τὴν εὐλογίαν καὶ τοὺς ἐπαίνους καὶ τὴν φήμην καὶ τὴν μνήμην τὴν τῷ χρόνῳ συμπαρακολουθοῦσαν ἀθανασίας μεταλαμβάνομεν,
(osserva il rapporto fra μέν e δέ; come è meglio renderli?)
(attenzione alla costruzione del verbo)
(con chi concorda il participio?)
ἧς ἄξιον
(che pronome è ἧς? da quale verbo è retto?)
(che verbo è sottinteso?)
ὀρεγομένους
(con chi concorda? attenzione alla costruzione del verbo)
καθ’ὅσον οἷοί τ’ἐσμὲν
ὁτιοῦν πάσχειν.
( ὁτιοῦν può anche essere scritto ὅτι οῦν )



Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [I] (struttura)


Εὖ δ’ἴσθι
ἄν με ἐπιχειρήσαντά
μηδὲν τούτων σε πείθειν,
εἰ δυναστείαν μόνον καὶ πλοῦτον ἑώρων
ἐξ αὐτῶν γενησόμενον·


ἡγοῦμαι γὰρ
τά γε τοιαῦτα καὶ νῦν σοι πλείω τῶν ἱκανῶν ὑπάρχειν,
καὶ πολλὴν ἀπληστίαν ἔχειν
ὅστις προαιρεῖται κινδυνεύειν
ὥστ’ἢ ταῦτα λαβεῖν
ἢ στερηθῆναι τῆς ψυχῆς.


Ἀλλὰ γὰρ
οὐ πρὸς τὰς τούτων κτήσεις ἀποβλέψας
ποιοῦμαι τοὺς λόγους,
ἀλλ’οἰόμενος
ἐκ τούτων μεγίστην σοι καὶ καλλίστην γενήσεσθαι δόξαν.


Ἐνθυμοῦ δ’
ὅτι τὸ μὲν σῶμα θνητὸν ἅπαντες ἔχομεν
κατὰ δὲ τὴν εὐλογίαν καὶ τοὺς ἐπαίνους καὶ τὴν φήμην καὶ τὴν μνήμην τὴν τῷ χρόνῳ συμπαρακολουθοῦσαν ἀθανασίας μεταλαμβάνομεν,
ἧς ἄξιον
ὀρεγομένους
καθ’ὅσον οἷοί τ’ἐσμὲν
ὁτιοῦν πάσχειν.

Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [I]


Εὖ δ’ἴσθι μηδὲν ἄν με τούτων ἐπιχειρήσαντά σε πείθειν, εἰ δυναστείαν μόνον καὶ πλοῦτον ἑώρων ἐξ αὐτῶν γενησόμενον· ἡγοῦμαι γὰρ τά γε τοιαῦτα καὶ νῦν σοι πλείω τῶν ἱκανῶν ὑπάρχειν, καὶ πολλὴν ἀπληστίαν ἔχειν ὅστις προαιρεῖται κινδυνεύειν ὥστ’ἢ ταῦτα λαβεῖν ἢ στερηθῆναι τῆς ψυχῆς. Ἀλλὰ γὰρ οὐ πρὸς τὰς τούτων κτήσεις ἀποβλέψας ποιοῦμαι τοὺς λόγους, ἀλλ’οἰόμενος ἐκ τούτων μεγίστην σοι καὶ καλλίστην γενήσεσθαι δόξαν. Ἐνθυμοῦ δ’ὅτι τὸ μὲν σῶμα θνητὸν ἅπαντες ἔχομεν κατὰ δὲ τὴν εὐλογίαν καὶ τοὺς ἐπαίνους καὶ τὴν φήμην καὶ τὴν μνήμην τὴν τῷ χρόνῳ συμπαρακολουθοῦσαν ἀθανασίας μεταλαμβάνομεν, ἧς ἄξιον ὀρεγομένους καθ’ὅσον οἷοί τ’ἐσμὲν ὁτιοῦν πάσχειν.

Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [II] (struttura commentata)


Οὕτω δ’ἄριστα βουλεύσει περὶ τούτων,
(non confondere i due verbi simili!)
ἢν ὑπολάβῃς
( ἤν è la forma contratta di quale particella? Che valore assume con questo modo verbale?)
μὴ μόνον τὸν λόγον τοῦτόν σε παρακαλεῖν,
ἀλλὰ καὶ τοὺς προγόνους καὶ τὴν τῶν βαρβάρων ἀνανδρίαν καὶ τοὺς ὀνομαστοὺς γενομένους καὶ δόξαντας
(quale verbo è sottinteso?)
(attenzione alla posizione degli articoli; con quale elemento concordano? Osserva anche la posizione delle congiunzioni)
ἡμιθέους εἶναι διὰ τὴν στρατείαν τὴν ἐπ’ἐκείνους,
(che funzione svolge il secondo  τὴν?)
μάλιστα δὲ πάντων τὸν καιρόν,
(quale verbo è sottinteso? Individua a quali proposizioni questa è coordinata)
ἐν ᾧ σὺ μὲν τυγχάνεις
(che pronome è ? a cosa si riferisce nella reggente?)
τοσαύτην δύναμιν κεκτημένος
(che valore ha questo participio? con chi concorda? tieni conto di quale verbo lo regge)
ὅσην οὐδεὶς
τῶν τὴν Εὐρώπην κατοικησάντων,
(che valore ha questo participio? Da quale elemento lo puoi riconoscere?)
[ἐν ᾧ αὐτὸς δὲ]
πρὸς ὃν δὲ πολεμήσεις
(che pronome è ὃν? a cosa si riferisce nella reggente?)
[τυγχάνει]
οὕτω σφόδρα μεμισημένος
καὶ καταπεφρονημένος ὑφ’ἁπάντων,
(che valore hanno questi participi? con chi concordano? tieni conto di quale verbo li regge)
ὡς οὐδεὶς πώποτε
τῶν βασιλευσάντων.
(che valore ha questo participio? Attenzione al tempo)



Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [II] (struttura)


Οὕτω δ’ἄριστα βουλεύσει περὶ τούτων,
ἢν ὑπολάβῃς
μὴ μόνον τὸν λόγον τοῦτόν σε παρακαλεῖν,
ἀλλὰ καὶ τοὺς προγόνους καὶ τὴν τῶν βαρβάρων ἀνανδρίαν καὶ τοὺς ὀνομαστοὺς γενομένους καὶ δόξαντας
ἡμιθέους εἶναι διὰ τὴν στρατείαν τὴν ἐπ’ἐκείνους,
μάλιστα δὲ πάντων τὸν καιρόν,
ἐν ᾧ σὺ μὲν τυγχάνεις
τοσαύτην δύναμιν κεκτημένος
ὅσην οὐδεὶς
τῶν τὴν Εὐρώπην κατοικησάντων,
[ἐν ᾧ αὐτὸς δὲ]
πρὸς ὃν δὲ πολεμήσεις
[τυγχάνει]
οὕτω σφόδρα μεμισημένος
καὶ καταπεφρονημένος ὑφ’ἁπάντων,
ὡς οὐδεὶς πώποτε
τῶν βασιλευσάντων.

Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [II]


Οὕτω δ’ἄριστα βουλεύσει περὶ τούτων, ἢν ὑπολάβῃς μὴ μόνον τὸν λόγον τοῦτόν σε παρακαλεῖν, ἀλλὰ καὶ τοὺς προγόνους καὶ τὴν τῶν βαρβάρων ἀνανδρίαν καὶ τοὺς ὀνομαστοὺς γενομένους καὶ δόξαντας ἡμιθέους εἶναι διὰ τὴν στρατείαν τὴν ἐπ’ἐκείνους, μάλιστα δὲ πάντων τὸν καιρόν, ἐν ᾧ σὺ μὲν τυγχάνεις τοσαύτην δύναμιν κεκτημένος ὅσην οὐδεὶς τῶν τὴν Εὐρώπην κατοικησάντων, 1 πρὸς ὃν δὲ πολεμήσεις, οὕτω σφόδρα μεμισημένος καὶ καταπεφρονημένος ὑφ’ἁπάντων, ὡς οὐδεὶς πώποτε τῶν βασιλευσάντων.

1 sottintendi: ἐν ᾧ αὐτὸς δὲ πρὸς ὃν δὲ πολεμήσεις τυγχάνει οὕτω σφόδρα μεμισημένος…


Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [III] (struttura commentata)


Λοιπὸν οὖν ἐστὶν
τὰ προειρημένα συναγαγεῖν,
ἵνὡς ἐν ἐλαχίστοις κατίδῃς τὸ κεφάλαιον
(che proposizione introduce ἵνα?)
(osserva l’uso di ὡς con il superlativo)
τῶν συμβεβουλευμένων.


Φημὶ γὰρ
χρῆναί
σε τοὺς μὲν Ἕλληνας εὐεργετεῖν,
Μακεδόνων δὲ βασιλεύειν,
τῶν δὲ βαρβάρων ὡς πλείστων ἄρχειν.
(qual è il soggetto degli infiniti?)
(attenzione alla costruzione degli ultimi due verbi)
(osserva il rapporto fra μέν e δέ; come è meglio renderli?)
(osserva l’uso di ὡς con il superlativo)
(attenzione alle sfumature di significato dei verbi, che rivelano la posizione ideologica dell’autore)


Ἢν γὰρ ταῦτα πράττῃς,
( ἤν è la forma contratta di quale particella? Che valore assume con questo modo verbale?)
ἅπαντές σοι χάριν ἕξουσιν,
(attenzione al tempo)
(non confondere ἅπαντες  con un verbo!)
οἱ μὲν Ἕλληνες
(con chi concorda questo nominativo e i seguenti?)
(osserva la posizione di μέν e δέ e il parallelo con la frase precedente)
ὑπὲρ ὧν ἂν εὖ πάσχωσιν,
ὧν è di genere neutro; che pronome è?)
(ripassa l’uso di ἄν con questo modo verbale)
Μακεδόνες δ’
ἢν βασιλικῶς ἀλλὰ μὴ τυραννικῶς αὐτῶν ἐπιστατῇς,
( ἤν è la forma contratta di quale particella? Che valore assume con questo modo verbale?)
τὸ δὲ τῶν ἄλλων γένος,
ἢν Ἑλληνικῆς ἐπιμελείας τύχωσιν
(qui il verbo non regge un participio predicativo; quale altra costruzione presenta?)
διὰ σὲ βαρβαρικῆς δεσποτείας ἀπαλλαγέντες.
(che valore ha questo participio? Tieni conto che non ha valore predicativo; attenzione alla diatesi)


Ταῦθ’ὅπως μὲν γέγραπται τοῖς καιροῖς καὶ ταῖς ἀκριβείαις,
(attenzione ai dativi di limitazione)
παρ’ὑμῶν τῶν ἀκουόντων πυνθάνεσθαι
(che valore ha questo participio? Tieni conto che non è sostantivato)
δίκαιόν ἐστιν·


ὅτι μέντοι οὐδεὶς ἄν σοι συμβουλεύσειεν
(di che modo si tratta? ripassa l’uso di  ἄν con questo modo)
βελτίω τούτων καὶ μᾶλλον ἁρμόττοντα
τοῖς ὑπάρχουσιν,
σαφῶς εἰδέναι
νομίζω.
(osserva il parallelo della struttura con la frase precedente)





Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [III] (struttura)


Λοιπὸν οὖν ἐστὶν
τὰ προειρημένα συναγαγεῖν,
ἵν’ὡς ἐν ἐλαχίστοις κατίδῃς τὸ κεφάλαιον
τῶν συμβεβουλευμένων.


Φημὶ γὰρ
χρῆναί
σε τοὺς μὲν Ἕλληνας εὐεργετεῖν,
Μακεδόνων δὲ βασιλεύειν,
τῶν δὲ βαρβάρων ὡς πλείστων ἄρχειν.


Ἢν γὰρ ταῦτα πράττῃς,
ἅπαντές σοι χάριν ἕξουσιν,
οἱ μὲν Ἕλληνες
ὑπὲρ ὧν ἂν εὖ πάσχωσιν,
Μακεδόνες δ’
ἢν βασιλικῶς ἀλλὰ μὴ τυραννικῶς αὐτῶν ἐπιστατῇς,
τὸ δὲ τῶν ἄλλων γένος,
ἢν Ἑλληνικῆς ἐπιμελείας τύχωσιν
διὰ σὲ βαρβαρικῆς δεσποτείας ἀπαλλαγέντες.


Ταῦθ’ὅπως μὲν γέγραπται τοῖς καιροῖς καὶ ταῖς ἀκριβείαις,
παρ’ὑμῶν τῶν ἀκουόντων πυνθάνεσθαι
δίκαιόν ἐστιν·


ὅτι μέντοι οὐδεὶς ἄν σοι συμβουλεύσειεν
βελτίω τούτων καὶ μᾶλλον ἁρμόττοντα
τοῖς ὑπάρχουσιν,
σαφῶς εἰδέναι
νομίζω.

Isocrate: Filippo combatta contro i Persiani [III]


Λοιπὸν οὖν ἐστὶν τὰ προειρημένα συναγαγεῖν, ἵν’ὡς ἐν ἐλαχίστοις κατίδῃς τὸ κεφάλαιον τῶν συμβεβουλευμένων. Φημὶ γὰρ χρῆναί σε τοὺς μὲν Ἕλληνας εὐεργετεῖν, Μακεδόνων δὲ βασιλεύειν, τῶν δὲ βαρβάρων ὡς πλείστων ἄρχειν. Ἢν γὰρ ταῦτα πράττῃς, ἅπαντές σοι χάριν ἕξουσιν, οἱ μὲν Ἕλληνες ὑπὲρ ὧν ἂν εὖ πάσχωσιν, Μακεδόνες δ’ἢν βασιλικῶς ἀλλὰ μὴ τυραννικῶς αὐτῶν ἐπιστατῇς, τὸ δὲ τῶν ἄλλων γένος, ἢν διὰ σὲ βαρβαρικῆς δεσποτείας ἀπαλλαγέντες Ἑλληνικῆς ἐπιμελείας τύχωσιν. Ταῦθ’ὅπως μὲν γέγραπται τοῖς καιροῖς καὶ ταῖς ἀκριβείαις, παρ’ὑμῶν τῶν ἀκουόντων πυνθάνεσθαι δίκαιόν ἐστιν· ὅτι μέντοι βελτίω τούτων καὶ μᾶλλον ἁρμόττοντα τοῖς ὑπάρχουσιν οὐδεὶς ἄν σοι συμβουλεύσειεν, σαφῶς εἰδέναι νομίζω.