Livio: I Volsci sono esortati alla guerra (struttura)

 

«Ut omnia»

inquit (Attius Tullius)

«obliviscamini alia, veteres populi Romani iniurias, cladesque gentis Volscorum,

hodiernam hanc contumeliam quo tandem animo fertis,

qua per nostram ignominiam ludos commisēre?

 

An non sensistis

triumphatum hodie de vobis esse?

 

Vos omnibus, civibus, peregrinis, tot finitimis populis spectaculo

abeuntes

fuisse?

 

Vestras coniuges, vestros liberos traductos per ora hominum?

 

Quid

eos,

qui audivēre vocem praeconis?

 

Quid

(eos),

qui nos videre

abeuntes,

quid

eos,

qui huic ignominioso agmini fuere obvii,

existimasse

putatis?

 

Nisi aliquod profecto nefas esse

quo,

si intersimus spectaculo,

violaturi simus ludos piaculumque

merituri;

 

ideo nos ab piorum coetu concilioque abigi.

 

Quid deinde?

 

Illud non succurrit,

vivere nos,

quod maturaverimus

proficisci?

 

Si hoc profectio et non fuga est.

 

Et hanc urbem vos non hostium ducitis,

ubi

si unum diem morati essetis,

moriendum omnibus fuit?

 

Bellum vobis indictum est, magno eorum malo,

qui indixere,

si viri estis».