mercoledì 30 novembre 2016

Esopo: Il gracchio e i colombi (struttura commentata)

Κολοιὸς
ἰδὼν
(con chi concorda il participio? attenzione al tempo)
περιστερὰς ἔν τινι περιστεροτροφείῳ καλῶς τρεφομένας,
(che funzione ha qui il participio? osserva da quale verbo è retto)
λευκάνας ἑαυτὸν
ἧκεν
ὡς καὶ αὐτὸς τῆς αὐτῆς διαίτης μεταληψόμενος.
(che valore ha questo participio? osserva il tempo e la presenza della particella)

Αἱ δὲ,
(che funzione ha qui l’articolo?)
μέχρι μὲν ἡσύχαζεν,
οἰόμεναι
(con chi concorda il participio?)
περιστερὰν αὐτὸν εἶναι,
προσίεντο·

ἐπειδὴ δέ ποτε ἐκλαθόμενος ἐφθέγξατο,
τηνικαῦτα
ἀμφιγνοήσασαι αὐτοῦ τὴν φωνὴν
ἐξήλασαν αὐτόν.

Καὶ ὃς
(attenzione! Qui ὃς non ha valore di relativo! cerca nel dizionario il significato corretto)
ἀποτυχὼν τῆς ἐνταῦθα τροφῆς
(controlla la costruzione del verbo)
ἐπανῆλθε πάλιν πρὸς τοὺς κολοιοὺς·

κἀκεῖνοι
οὐ γνωρίζοντες διὰ τὸ χρῶμα
τῆς μεθ᾿αὑτῶν διαίτης ἀπεῖρξαν αὐτόν,
(controlla la costruzione del verbo)
(riconosci il sintagma presente)
ὥστε
(che proposizione riconosci?)
δυοῖν ἐπιθυμήσαντα
μηδετέρας τυχεῖν.
(quale parola è sottintesa con δυοῖν e μηδετέρας? Dal secondo pronome puoi comprenderne il genere e quindi la puoi ritrovare un po’ più su)

Ὁ μῦθος δηλοῖ
ὅτι δεῖ
καὶ ἡμᾶς τοῖς ἑαυτῶν ἀρκεῖσθαι,
(che significato ha qui καὶ?)
(osserva il sintagma evidenziato; che funzione ha qui l’articolo?)
λογιζομένους
ὅτι ἡ πλεονεξία πρὸς τῷ μηδὲν ὠφελεῖν πολλάκις ἀφαιρεῖται καὶ τὰ προσόντα.
(che valore ha l’infinito qui presente?)
(attenzione al significato di καὶ)
(che tipo di participio riconosci?)



Esopo: Il gracchio e i colombi (struttura)

Κολοιὸς
ἰδὼν
περιστερὰς ἔν τινι περιστεροτροφείῳ καλῶς τρεφομένας,
λευκάνας ἑαυτὸν
ἧκεν
ὡς καὶ αὐτὸς τῆς αὐτῆς διαίτης μεταληψόμενος.

Αἱ δὲ,
μέχρι μὲν ἡσύχαζεν,
οἰόμεναι
περιστερὰν αὐτὸν εἶναι,
προσίεντο·

ἐπειδὴ δέ ποτε ἐκλαθόμενος ἐφθέγξατο,
τηνικαῦτα
ἀμφιγνοήσασαι αὐτοῦ τὴν φωνὴν
ἐξήλασαν αὐτόν.

Καὶ ὃς
ἀποτυχὼν τῆς ἐνταῦθα τροφῆς
ἐπανῆλθε πάλιν πρὸς τοὺς κολοιοὺς·

κἀκεῖνοι
οὐ γνωρίζοντες διὰ τὸ χρῶμα
τῆς μεθ᾿αὑτῶν διαίτης ἀπεῖρξαν αὐτόν,
ὥστε
δυοῖν ἐπιθυμήσαντα
μηδετέρας τυχεῖν.

Ὁ μῦθος δηλοῖ
ὅτι δεῖ
καὶ ἡμᾶς τοῖς ἑαυτῶν ἀρκεῖσθαι,
λογιζομένους
ὅτι ἡ πλεονεξία πρὸς τῷ μηδὲν ὠφελεῖν πολλάκις ἀφαιρεῖται καὶ τὰ προσόντα.



Esopo: Il gracchio e i colombi

Κολοιὸς ἰδὼν περιστερὰς ἔν τινι περιστεροτροφείῳ καλῶς τρεφομένας, λευκάνας ἑαυτὸν ἧκεν ὡς καὶ αὐτὸς τῆς αὐτῆς διαίτης μεταληψόμενος. Αἱ δὲ, μέχρι μὲν ἡσύχαζεν, οἰόμεναι περιστερὰν αὐτὸν εἶναι, προσίεντο· ἐπειδὴ δέ ποτε ἐκλαθόμενος ἐφθέγξατο, τηνικαῦτα ἀμφιγνοήσασαι αὐτοῦ τὴν φωνὴν ἐξήλασαν αὐτόν. Καὶ ὃς ἀποτυχὼν τῆς ἐνταῦθα τροφῆς ἐπανῆλθε πάλιν πρὸς τοὺς κολοιοὺς· κἀκεῖνοι οὐ γνωρίζοντες διὰ τὸ χρῶμα τῆς μεθ᾿αὑτῶν διαίτης ἀπεῖρξαν αὐτόν, ὥστε δυοῖν ἐπιθυμήσαντα μηδετέρας τυχεῖν.
Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι δεῖ καὶ ἡμᾶς τοῖς ἑαυτῶν ἀρκεῖσθαι, λογιζομένους ὅτι ἡ πλεονεξία πρὸς τῷ μηδὲν ὠφελεῖν πολλάκις ἀφαιρεῖται καὶ τὰ προσόντα.


Esopo: Il cavallo e il soldato (struttura commentata)

Ἵππον τὸν ἑαυτοῦ στρατιώτης,
(osserva il sintagma evidenziato; che funzione ha qui l’articolo?)
ἕως μὲν καιρὸς τοῦ πολέμου ἦν,
ἐκρίθιζεν,
(qual è il sogg.?)
ἔχων συνεργὸν ἐν ταῖς ἀνάγκαις.
(con chi concorda il participio?)
(qual è il c. ogg. sottinteso? Quindi che funzione ha συνεργὸν?)

Ὅτε δὲ ὁ πόλεμος κατέπαυσεν,
(osserva l’uso delle particelle)
εἰς δούλειας τινὰς καὶ φόρτους βαρεῖς ὁ ἵππος ὑπούργει,
ἀχύρῳ μόνῳ τρεφόμενος.
(con chi concorda il participio? attenzione alla diatesi)

Ὡς δὲ πάλιν πόλεμος ἠκούσθη
καὶ ἡ σάλπιγξ ἐφώνει,
τὸν ἵππον χαλινώσας
(con chi concorda il participio?)
ὁ δεσπότης
καὶ αὐτὸς καθοπλισθεὶς
(che diatesi riconosci?)
(come va qui tradotto καὶ?)
ἐπέβη.

Ὁ δὲ συνεχῶς κατέπιπτε
(che funzione ha qui l’articolo?)
μηδὲν ἰσχύων·

ἔφη δὲ τῷ δεσπότῃ·

«Ἄπελθε μετὰ τῶν πεζῶν ὁπλιτῶν ἄρτι·
(attenzione al modo)

σὺ γὰρ ἀφ᾿ἵππου εἰς ὄνον με μετεποίησας·
(osserva la costruzione del verbo)

καὶ πῶς πάλιν ἐξ ὄνου ἵππον θέλεις ἔχειν
(non è un caso se qui mancano gli articoli)

Ὅτι ἐν καιρῷ ἀδείας καὶ ἀνέσεως τῶν συμφορῶν οὐ δεῖ ἐπιλανθάνεσθαι.
(immagina quale sia la prop. reggente sottintesa)
(osserva il sintagma evidenziato)
(che costruzione ha il verbo all’infinito?)



Esopo: Il cavallo e il soldato (struttura)

Ἵππον τὸν ἑαυτοῦ στρατιώτης,
ἕως μὲν καιρὸς τοῦ πολέμου ἦν,
ἐκρίθιζεν,
ἔχων συνεργὸν ἐν ταῖς ἀνάγκαις.

Ὅτε δὲ ὁ πόλεμος κατέπαυσεν,
εἰς δούλειας τινὰς καὶ φόρτους βαρεῖς ὁ ἵππος ὑπούργει,
ἀχύρῳ μόνῳ τρεφόμενος.

Ὡς δὲ πάλιν πόλεμος ἠκούσθη
καὶ ἡ σάλπιγξ ἐφώνει,
τὸν ἵππον χαλινώσας
ὁ δεσπότης
καὶ αὐτὸς καθοπλισθεὶς
ἐπέβη.

Ὁ δὲ συνεχῶς κατέπιπτε
μηδὲν ἰσχύων·

ἔφη δὲ τῷ δεσπότῃ·

«Ἄπελθε μετὰ τῶν πεζῶν ὁπλιτῶν ἄρτι·

σὺ γὰρ ἀφ᾿ἵππου εἰς ὄνον με μετεποίησας·

καὶ πῶς πάλιν ἐξ ὄνου ἵππον θέλεις ἔχειν;»

Ὅτι ἐν καιρῷ ἀδείας καὶ ἀνέσεως τῶν συμφορῶν οὐ δεῖ ἐπιλανθάνεσθαι.



Esopo: Il cavallo e il soldato

Ἵππον τὸν ἑαυτοῦ στρατιώτης, ἕως μὲν καιρὸς τοῦ πολέμου ἦν, ἐκρίθιζεν, ἔχων συνεργὸν ἐν ταῖς ἀνάγκαις. Ὅτε δὲ ὁ πόλεμος κατέπαυσεν, εἰς δούλειας τινὰς καὶ φόρτους βαρεῖς ὁ ἵππος ὑπούργει, ἀχύρῳ μόνῳ τρεφόμενος. Ὡς δὲ πάλιν πόλεμος ἠκούσθη καὶ ἡ σάλπιγξ ἐφώνει, τὸν ἵππον χαλινώσας ὁ δεσπότης καὶ αὐτὸς καθοπλισθεὶς ἐπέβη. Ὁ δὲ συνεχῶς κατέπιπτε μηδὲν ἰσχύων· ἔφη δὲ τῷ δεσπότῃ· «Ἄπελθε μετὰ τῶν πεζῶν ὁπλιτῶν ἄρτι· σὺ γὰρ ἀφ᾿ ἵππου εἰς ὄνον με μετεποίησας· καὶ πῶς πάλιν ἐξ ὄνου ἵππον θέλεις ἔχειν;»
Ὅτι ἐν καιρῷ ἀδείας καὶ ἀνέσεως τῶν συμφορῶν οὐ δεῖ ἐπιλανθάνεσθαι.


martedì 29 novembre 2016

Esopo: L’astrologo (struttura commentata)

Ἀστρόλογος
ἐξιὼν ἑκάστοτε ἑσπέρας
(da che verbo deriva? analizzane gli elementi)
ἔθος εἶχε
τοὺς ἀστέρας ἐπισκοπῆσαι.

Καὶ δή ποτε
περιιὼν εἰς τὸ προάστειον
καὶ τὸν νοῦν ὅλον ἔχων πρὸς τὸν οὐρανὸν
ἔλαθε
καταπεσὼν εἰς φρέαρ.
(che funzione ha questo participio? osserva da quale verbo dipende)

Ὀδυρομένου δὲ αὐτοῦ καὶ βοῶντος,
(che funzione hanno questi participi?)
παριών τις,
ὡς ἤκουσε τῶν στενάγμων,
(che prop. riconosci? attenzione alla costruzione del verbo)
προσελθὼν
καὶ μαθὼν τὰ συμβεβηκότα,
(i due participi hanno la stessa funzione?)
ἔφη πρὸς αὐτόν·

«Ὦ οὗτος, σὺ
(cerca nel dizionario l’uso dell’appellativo Ὦ οὗτος qui presente)
πειρώμενος
τὰ ἐν οὐρανῷ βλέπειν
τὰ ἐπὶ τῆς γῆς οὐχ ὁρᾷς;»
(osserva i sintagmi evidenziati e l’uso dell’articolo)

Τούτῳ τῷ λόγῳ χρήσαιτο ἄν τις ἐπ’ἐκείνων τῶν ἀνθρώπων
(che valore ha la particella con questo modo?)
οἳ παραδόξως ἀλαζονεύονται,
(di che pronome si tratta? a chi lo colleghi?)
μηδὲ δυνάμενοι
τὰ κοινὰ τοῖς ἀνθρώποις ἐπιτελεῖν.
(controlla che caso regge questo aggettivo)


Esopo: L’astrologo (struttura)

Ἀστρόλογος
ἐξιὼν ἑκάστοτε ἑσπέρας
ἔθος εἶχε
τοὺς ἀστέρας ἐπισκοπῆσαι.

Καὶ δή ποτε
περιιὼν εἰς τὸ προάστειον
καὶ τὸν νοῦν ὅλον ἔχων πρὸς τὸν οὐρανὸν
ἔλαθε
καταπεσὼν εἰς φρέαρ.

Ὀδυρομένου δὲ αὐτοῦ καὶ βοῶντος,
παριών τις,
ὡς ἤκουσε τῶν στενάγμων,
προσελθὼν
καὶ μαθὼν τὰ συμβεβηκότα,
ἔφη πρὸς αὐτόν·

«Ὦ οὗτος, σὺ
πειρώμενος
τὰ ἐν οὐρανῷ βλέπειν
τὰ ἐπὶ τῆς γῆς οὐχ ὁρᾷς;»

Τούτῳ τῷ λόγῳ χρήσαιτο ἄν τις ἐπ’ἐκείνων τῶν ἀνθρώπων
οἳ παραδόξως ἀλαζονεύονται,
μηδὲ δυνάμενοι
τὰ κοινὰ τοῖς ἀνθρώποις ἐπιτελεῖν.



Esopo: L’astrologo

Ἀστρόλογος ἐξιὼν ἑκάστοτε ἑσπέρας ἔθος εἶχε τοὺς ἀστέρας ἐπισκοπῆσαι. Καὶ δή ποτε περιιὼν εἰς τὸ προάστειον καὶ τὸν νοῦν ὅλον ἔχων πρὸς τὸν οὐρανὸν ἔλαθε καταπεσὼν εἰς φρέαρ. Ὀδυρομένου δὲ αὐτοῦ καὶ βοῶντος, παριών τις, ὡς ἤκουσε τῶν στενάγμων, προσελθὼν καὶ μαθὼν τὰ συμβεβηκότα, ἔφη πρὸς αὐτόν· «Ὦ οὗτος, σὺ τὰ ἐν οὐρανῷ βλέπειν πειρώμενος τὰ ἐπὶ τῆς γῆς οὐχ ὁρᾷς;» Τούτῳ τῷ λόγῳ χρήσαιτο ἄν τις ἐπ’ἐκείνων τῶν ἀνθρώπων οἳ παραδόξως ἀλαζονεύονται, μηδὲ τὰ κοινὰ τοῖς ἀνθρώποις ἐπιτελεῖν δυνάμενοι.

Esopo: Le rane che chiesero un re (struttura commentata)

Βάτραχοι
λυπούμενοι ἐπὶ τῇ ἑαυτῶν ἀναρχίᾳ
(attenzione alla diatesi)
πρέσβεις ἔπεμψαν πρὸς τὸν Δία,
δεόμενοι
βασιλέα αὐτοῖς παρασχεῖν.

Ὁ δὲ
(che funzione ha qui l’articolo?)
συνιδὼν τὴν εὐήθειαν αὐτῶν
(attenzione al tempo)
ξύλον εἰς τὴν λίμνην καθῆκε.

Καὶ οἱ βάτραχοι,
τὸ μὲν πρῶτον καταπλαγέντες τὸν ψόφον,
(nonostante la diatesi, il verbo si costruisce con l’acc.)
εἰς τὰ βάθη τῆς λίμηνς ἐνέδυσαν.

Ὕστερον δέ,
ὡς ἀκίνητον ἦν τὸ ξύλον,
(che prop. riconosci?)
ἀναδύντες
εἰς τοσοῦτον καταφρονήσεως ἦλθον
(attenzione al sintagma sottolineato)
ὡς
(che prop. riconosci? osserva che essa è anticipata da un sintagma della reggente)
ἐπιβαίνοντες αὐτῷ
ἐπικαθέζεσθαι.

Ἀναξιοπαθοῦντες δὲ
τοιοῦτον ἔχειν βασιλέα,
ἧκον ἐκ δευτέρου πρὸς τὸν Δία
καὶ τοῦτον παρεκάλουν
ἀλλάξαι αὐτοῖς τὸν ἄρχοντα·

τὸν γὰρ πρῶτον λίαν εἶναι νωχελῆ.
(per migliorare la resa, quale verbo reggente è bene qui sottintendere?)

Καὶ ὁ Ζεὺς
ἀγανακτήσας καθ’αὐτῶν
ὕδρον αὐτοῖς ἔπεμψεν,
ὑφ’οὗ
(che pronome riconosci? a cosa è collegato?)
συλλαμβανόμενοι
κατησθίοντο.
(qual è la diatesi? Da cosa lo riconosci?)

Ὁ λόγος δηλοῖ
ὅτι ἄμεινόν ἐστι
νωθεῖς καὶ μὴ πονηροὺς ἔχειν ἄρχοντας
ταρακτικοὺς καὶ κακούργους.
(che valore ha la congiunzione ? Osserva il grado dell’aggettivo presente nella reggente)



Esopo: Le rane che chiesero un re (struttura)

Βάτραχοι
λυπούμενοι ἐπὶ τῇ ἑαυτῶν ἀναρχίᾳ
πρέσβεις ἔπεμψαν πρὸς τὸν Δία,
δεόμενοι
βασιλέα αὐτοῖς παρασχεῖν.

Ὁ δὲ
συνιδὼν τὴν εὐήθειαν αὐτῶν
ξύλον εἰς τὴν λίμνην καθῆκε.

Καὶ οἱ βάτραχοι,
τὸ μὲν πρῶτον καταπλαγέντες τὸν ψόφον,
εἰς τὰ βάθη τῆς λίμηνς ἐνέδυσαν.

Ὕστερον δέ,
ὡς ἀκίνητον ἦν τὸ ξύλον,
ἀναδύντες
εἰς τοσοῦτον καταφρονήσεως ἦλθον
ὡς
ἐπιβαίνοντες αὐτῷ
ἐπικαθέζεσθαι.

Ἀναξιοπαθοῦντες δὲ
τοιοῦτον ἔχειν βασιλέα,
ἧκον ἐκ δευτέρου πρὸς τὸν Δία
καὶ τοῦτον παρεκάλουν
ἀλλάξαι αὐτοῖς τὸν ἄρχοντα·

τὸν γὰρ πρῶτον λίαν εἶναι νωχελῆ.

Καὶ ὁ Ζεὺς
ἀγανακτήσας καθ’αὐτῶν
ὕδρον αὐτοῖς ἔπεμψεν,
ὑφ’οὗ
συλλαμβανόμενοι
κατησθίοντο.

Ὁ λόγος δηλοῖ
ὅτι ἄμεινόν ἐστι
νωθεῖς καὶ μὴ πονηροὺς ἔχειν ἄρχοντας
ἢ ταρακτικοὺς καὶ κακούργους.


Esopo: Le rane che chiesero un re

Βάτραχοι λυπούμενοι ἐπὶ τῇ ἑαυτῶν ἀναρχίᾳ πρέσβεις ἔπεμψαν πρὸς τὸν Δία, δεόμενοι βασιλέα αὐτοῖς παρασχεῖν. Ὁ δὲ συνιδὼν τὴν εὐήθειαν αὐτῶν ξύλον εἰς τὴν λίμνην καθῆκε. Καὶ οἱ βάτραχοι, τὸ μὲν πρῶτον καταπλαγέντες τὸν ψόφον, εἰς τὰ βάθη τῆς λίμηνς ἐνέδυσαν. Ὕστερον δέ, ὡς ἀκίνητον ἦν τὸ ξύλον, ἀναδύντες εἰς τοσοῦτον καταφρονήσεως ἦλθον ὡς ἐπιβαίνοντες αὐτῷ ἐπικαθέζεσθαι. Ἀναξιοπαθοῦντες δὲ τοιοῦτον ἔχειν βασιλέα, ἧκον ἐκ δευτέρου πρὸς τὸν Δία καὶ τοῦτον παρεκάλουν ἀλλάξαι αὐτοῖς τὸν ἄρχοντα· τὸν γὰρ πρῶτον λίαν εἶναι νωχελῆ. Καὶ ὁ Ζεὺς ἀγανακτήσας καθ’αὐτῶν ὕδρον αὐτοῖς ἔπεμψεν, ὑφ’οὗ συλλαμβανόμενοι κατησθίοντο. Ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι ἄμεινόν ἐστι νωθεῖς καὶ μὴ πονηροὺς ἔχειν ἄρχοντας ἢ ταρακτικοὺς καὶ κακούργους.

sabato 26 novembre 2016

Demostene: Filippo è nemico di Atene (struttura commentata)

Ἀλλ᾽ἂν
(qui ἄν -con la lettera α lunga- è una congiunzione subordinante che di solito trovi scritta in altro modo; quale proposizione introduce? Qual è il suo verbo?)
(attenzione! cerca nelle righe seguenti dove si trova la proposizione principale!)
ἀφέντες ταῦτ᾽
(con chi concorda il participio? Da che verbo deriva?)
ἐκεῖν᾽εἰδῶμεν,
ὅτι ἐχθρὸς ἅνθρωπος
(in questa proposizione ὅτι riprende il precedente ἐκεῖνα; quindi che valore ha questa proposizione? Mantengono lo stesso valore anche tutte le proposizioni seguenti coordinate a questa)
καὶ τὰ ἡμέτερ᾽ἡμᾶς ἀποστερεῖ
(qui il verbo si costruisce con il doppio accusativo)
καὶ χρόνον πολὺν ὕβρικε,
(attenzione! χρόνον πολὺν non è c. ogg.!)
καὶ ἅπανθ᾽
ὅσα πώποτ᾽ἠλπίσαμέν
(oltre al consueto “sperare”, quale altro significato può avere questo verbo?)
τινα πράξειν ὑπὲρ ἡμῶν
(attenzione al tempo verbale!)
καθ᾽ἡμῶν εὕρηται,
καὶ τὰ λοιπὰ ἐν αὐτοῖς ἡμῖν ἐστί,
κἂν μὴ νῦν ἐθέλωμεν
(come può essere sciolto κἂν? Anche qui, come sopra, la particella introduce una proposizione)
ἐκεῖ πολεμεῖν αὐτῷ,
ἐνθάδ᾽ἴσως ἀναγκασθησόμεθα
(attenzione al tempo e alla diatesi)
τοῦτο ποιεῖν,
ἂν ταῦτ᾽εἰδῶμεν,
(questa proposizione riprende, ripetendola, una proposizione espressa all’inizio del brano perché è utile ricordare al lettore, dopo il lungo elenco di subordinate, da dove si è partiti)
καὶ ἐσόμεθα ἐγνωκότες τὰ δέοντα
(qui trovi due futuri perfetti perifrastici; anche se non lo ricordi puoi comunque arrivare a comprenderne il significato)
καὶ λόγων ματαίων ἀπηλλαγμένοι·
(attenzione alla costruzione delverbo)

οὐ γὰρ
ἅττα ποτ᾽ἔσται
(che proposizione riconosci? Da quale proposizione è retta? Si tratta di una proposizione prolettica; quindi devi guardare nelle righe seguenti)
δεῖ
σκοπεῖν,
ἀλλ᾽
ὅτι φαῦλα,
(anche qui hai una proposizione prolettica, che dipende quindi da…)
ἂν μὴ προσέχητε τὸν νοῦν
(anche qui ritrovi ἂν con lo stesso valore di qualche riga sopra)
καὶ ἐθέλητε
τὰ προσήκοντα ποιεῖν,
(osserva l’uso delparticipio)
εὖ εἰδέναι.



Demostene: Filippo è nemico di Atene (struttura)

Ἀλλ᾽ἂν
ἀφέντες ταῦτ᾽
ἐκεῖν᾽εἰδῶμεν,
ὅτι ἐχθρὸς ἅνθρωπος
καὶ τὰ ἡμέτερ᾽ἡμᾶς ἀποστερεῖ
καὶ χρόνον πολὺν ὕβρικε,
καὶ ἅπανθ᾽
ὅσα πώποτ᾽ἠλπίσαμέν
τινα πράξειν ὑπὲρ ἡμῶν
καθ᾽ἡμῶν εὕρηται,
καὶ τὰ λοιπὰ ἐν αὐτοῖς ἡμῖν ἐστί,
κἂν μὴ νῦν ἐθέλωμεν
ἐκεῖ πολεμεῖν αὐτῷ,
ἐνθάδ᾽ἴσως ἀναγκασθησόμεθα
τοῦτο ποιεῖν,
ἂν ταῦτ᾽εἰδῶμεν,
καὶ ἐσόμεθα ἐγνωκότες τὰ δέοντα
καὶ λόγων ματαίων ἀπηλλαγμένοι·

οὐ γὰρ
ἅττα ποτ᾽ἔσται
δεῖ
σκοπεῖν,
ἀλλ᾽
ὅτι φαῦλα,
ἂν μὴ προσέχητε τὸν νοῦν
καὶ ἐθέλητε
τὰ προσήκοντα ποιεῖν,
εὖ εἰδέναι.



Demostene: Filippo è nemico di Atene

Ἀλλ᾽ἂν ἀφέντες ταῦτ᾽ἐκεῖν᾽εἰδῶμεν, ὅτι ἐχθρὸς ἅνθρωπος καὶ τὰ ἡμέτερ᾽ἡμᾶς ἀποστερεῖ καὶ χρόνον πολὺν ὕβρικε, καὶ ἅπανθ᾽ὅσα πώποτ᾽ἠλπίσαμέν τινα πράξειν ὑπὲρ ἡμῶν καθ᾽ἡμῶν εὕρηται, καὶ τὰ λοιπὰ ἐν αὐτοῖς ἡμῖν ἐστί, κἂν μὴ νῦν ἐθέλωμεν ἐκεῖ πολεμεῖν αὐτῷ, ἐνθάδ᾽ἴσως ἀναγκασθησόμεθα τοῦτο ποιεῖν, ἂν ταῦτ᾽εἰδῶμεν, καὶ τὰ δέοντ᾽ἐσόμεθ᾽ἐγνωκότες καὶ λόγων ματαίων ἀπηλλαγμένοι· οὐ γὰρ ἅττα ποτ᾽ἔσται δεῖ σκοπεῖν, ἀλλ᾽ὅτι φαῦλα, ἂν μὴ προσέχητε τὸν νοῦν καὶ τὰ προσήκοντα ποιεῖν ἐθέλητε, εὖ εἰδέναι.

Demostene: La vita umana (struttura commentata)

Ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,
(osserva la struttura inclusiva evidenziata)
κἂν μεγάλην πόλιν οἰκῶσι κἂν μικράν,
(in questo caso come va sciolto κἂν? E la congiunzione ἄν in quale altro modo potresti trovarla scritta? Tieni conto che la lettera α è qui lunga e che introduce una subordinata)
φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται.
(qual è il sogg.?)
(osserva la diatesi del verbo; essa spiega la funzione dei due dativi)

Τούτων δ᾽ἡ μὲν φύσις ἐστὶν ἄτακτον καὶ κατ᾽ἄνδρ᾽ἴδιον
(tieni conto che τούτων è di genere maschile; quindi a chi si riferisce?)
(attenzione! di che genere sono ἄτακτον e ἴδιον? Quindi come vanno resi? Questo uso si ripresenta anche in seguito)
τοῦ ἔχοντος,
(qual è la funzione di questo participio?)
οἱ δὲ νόμοι κοινὸν καὶ τεταγμένον καὶ ταὐτὸ πᾶσιν.
(osserva l’uso delle particelle)
(attenzione a ταὐτὸ; come va sciolto?)

μὲν οὖν φύσις,
ἂν πονηρά,
(come qualche riga sopra, anche qui ἄν è una congiunzione subordinante che di solito trovi scritta in altro modo)
πολλάκις φαῦλα βούλεται·

διόπερ τοὺς τοιούτους
ἐξαμαρτάνοντας
(che tipo di participio riconosci? Osserva che è retto da un verbo che indica percezione intellettuale)
εὑρήσετε.

Οἱ δὲ νόμοι τὸ δίκαιον καὶ τὸ καλὸν καὶ τὸ συμφέρον βούλονται,
(osserva l’uso delle particelle)
καὶ τοῦτο ζητοῦσιν,
καὶ
ἐπειδὰν εὑρεθῇ,
(la particella ἄν -qui fusa con la congiunzione subordinate e con la lettera α breve- quale sfumatura conferisce alla proposizione? Osserva il modo verbale)
κοινὸν τοῦτο πρόσταγμ᾽ἀπεδείχθη, πᾶσιν ἴσον καὶ ὅμοιον,
καὶ τοῦτ᾽ἔστι νόμος.

Προσήκει
πάντας πείθεσθαι διὰ πολλά,
(che tipo di proposizione riconosci? Quindi il pronome come viene qui usato?)
καὶ μάλισθ᾽ὅτι πᾶς ἐστι νόμος εὕρημα μὲν καὶ δῶρον θεῶν,
(questa proposizione si collega a διὰ πολλά; quindi che valore ha?)
δόγμα δ᾽ἀνθρώπων φρονίμων,
ἐπανόρθωμα δὲ τῶν ἑκουσίων καὶ ἀκουσίων ἁμαρτημάτων,
πόλεως δὲ συνθήκη κοινή,
(osserva in questo elenco l’uso delle particelle)
καθ᾽ἣν προσήκει ζῆν
(che pronome riconosci? A cosa si riferisce?)
πᾶσι τοῖς ἐν τῇ πόλει.
(osserva la concordanza delle parole e l’uso dell’articolo)