Seneca: Lettere a Lucilio, XLVIII, prima parte [CP] (struttura)

Seneca Lucilio suo salutem

Ad epistulam,

quam mihi ex itinere misisti,

tam longam

quam ipsum iter fuit,

postea rescribam.

Seducere me

debeo

et

quid suadeam

circumspicere.

Nam tu quoque,

qui consulis,

diu

an consuleres

cogitasti;

quanto magis hoc mihi faciendum est,

cum longiore mora opus sit,

ut solvas quaestionem

quam ut proponas?

Utique

cum aliud tibi expediat,

aliud mihi.

Iterum ego tamquam Epicureus loquor?

Mihi vero idem expedit,

quod tibi;

aut non sum amicus,

nisi

quicquid agitur

ad te pertinens,

meum est.

Consortium rerum omnium inter nos facit amicitia.

Nec secundi quicquam singulis est nec adversi;

in commune vivitur.

Nec potest quisquam beate degere,

qui se tantum intuetur,

qui omnia ad utilitates suas convertit;

alteri vivas

oportet,

si vis

tibi vivere.

Haec societas

diligenter et sancte observata,

quae nos homines hominibus miscet

et iudicat

aliquod esse commune ius generis humani,

plurimum

ad illam quoque,

de qua loquebar,

interiorem societatem amicitiae colendam

proficit.

Omnia enim cum amico communia habebit,

qui multa cum homine.

Hoc, Lucili virorum optime, mihi ab istis subtilibus praecipi

malo,

quid amico praestare debeam,

quid homini,

quam quot modis amicus dicatur,

et homo quam multa significet.

In diversum ecce sapientia et stultitia discedunt:

cui accedo?

In utram ire partem

iubes?

Illi homo pro amico est,

huic amicus non est pro homine.

Ille amicum sibi parat,

hic se amico.

Tu mihi verba distorques

et syllabas digeris.

Scilicet

nisi interrogationes vaferrimas struxero

et conclusione falsa

a vero nascens

mendacium adstrinxero,

non potero

a fugiendis petenda secernere.

Pudet me;

in re tam seria senes ludimus.

«Mus syllaba est.

Mus autem caseum rodit;

syllaba ergo caseum rodit.»

Puta

nunc me istuc non posse solvere.

Quod mihi ex ista inscientia periculum inminet?

Quod incommodum?

Sine dubio verendum est,

ne quando in muscipulo syllabas capiam

aut ne quando,

si neglegentior fuero,

caseum liber comedat.

Nisi forte illa acutior est collectio:

«Mus syllaba est.

Syllaba autem caseum non rodit;

mus ergo caseum non rodit.»

O pueriles ineptias!

In hoc supercilia subduximus?

In hoc barbam demisimus?

Hoc est,

quod tristes docemus et pallidi?

Vis scire,

quid philosophia promittat generi humano?

Consilium.

Alium mors vocat,

alium paupertas urit,

alium divitiae vel alienae torquent vel suae.

Ille malam fortunam horret,

hic

se felicitati suae subducere

cupit.

Hunc homines male habent,

illum di.