(dopo
aver tradotto il passo)
Una riflessione per comprendere la cultura classica
Analizza il rapporto fra uomo e natura. Con quali sfumature
viene rappresentato il mondo pastorale?
Quale dimensione religiosa si rivela in questo testo? Ricorda che
già secondo gli antichi commentatori Dafni alludeva allegoricamente a Cesare da
poco divinizzato. Anche se questa notizia è vera, tuttavia Dafni rimanda a
molto di più.
Che ruolo ha l’amore nel mondo dei pastori?
Menalcas
Cur non, Mopse,
(che tipo di
avverbio riconosci? Che proposizione introduce?)
boni quoniam
convenimus
ambo,
tu calamos inflare
levis,
ego dicere
versus,
(da quale agg. dipendono questi due
infiniti?)
hic corylis mixtas inter consedimus
ulmos?
(attenzione
ad hic: pronome oppure…?)
(con cosa concorda
mixtas? Quale sostantivo esso regge?)
Mopsus
Tu maior;
tibi me
(a quale proposizione appartiene?)
est aequum
parere, Menalca,
sive sub incertas
Zephyris
motantibus
(che uso del participio riconosci?)
umbras,
(a quale sintagma appartiene?)
sive antro potius succedimus.
Aspice,
ut antrum silvestris
raris sparsit labrusca racemis.
(qual è il sogg.?)
Menalcas
Montibus in nostris
solus tibi certat
Amyntas.
Mopsus
Quid,
(qui è
sottinteso un verbo come refert)
si idem certet
(qui il verbo regge l’infinito)
Phoebum superare
canendo?
Menalcas
Incipe, Mopse, prior,
si quos
aut Phyllidis ignes,
(che tipo di aggettivo è quos? Tieni
conto che è preceduto da si)
aut Alconis habes
laudes,
aut iurgia Codri.
Incipe:
pascentis
(la desinenza, comune in poesia, non
indica il genitivo, ma… Con quale termine concorda?)
servabit Tityrus haedos.
Mopsus
Immo haec,
in viridi nuper quae
cortice
fagi carmina descripsi
(nella resa risulta più facile
spostare carmina nella reggente)
et
modulans
alterna notavi,
experiar:
(attenzione
al tempo)
tu deinde iubeto
(che modo
riconosci? Che proposizione è retta da questo verbo?)
ut certet
Amyntas.
Menalcas
Lenta salix quantum pallenti cedit olivae,
puniceis humilis quantum
saliunca rosetis,
(questi due quantum
sono in correlazione con…)
iudicio nostro tantum tibi cedit Amyntas.
Sed tu desine plura, puer;
successimus antro.
Mopsus
«Nymphae
extinctum crudeli funere
(che modo è? Con chi concorda?)
Daphnin flebant
(la
desinenza riproduce la forma greca, rispettando l’origine del nome)
(vos coryli testes et flumina Nymphis),
cum
complexa sui
corpus miserabile nati
atque deos atque astra vocat crudelia mater.
(con cosa concorda grammaticalmente crudelia?
Per senso però concorda anche con…)
Non ulli
pastos
(che modo è? Con cosa concorda?
Attenzione alla diatesi)
illis egere diebus frigida, Daphni, boves ad
flumina;
(il
predicato non è un infinito!!! Quindi la desinenza è la forma sincopata per…)
nulla neque
amnem libavit
quadripes,
nec graminis
attigit
herbam.
Daphni,
(attenzione
al caso)
tuum Poenos etiam ingemuisse
leones interitum
(secondo quale schema sono disposte
le parole?)
montesque feri silvaeque loquuntur.
Daphnis
et Armenias
curru subiungere
tigres
(curru presenta qui la
forma arcaica del dativo)
instituit,
Daphnis
(qual verbo
è sottinteso?)
thiasos inducere
Bacchi
et foliis
lentas intexere mollibus hastas.
Vitis ut
arboribus decori est,
ut vitibus uvae,
ut gregibus tauri,
segetes ut
pinguibus arvis,
tu decus omne tuis.
Postquam te fata tulerunt,
ipsa Pales agros atque ipse
reliquit
Apollo.
Sulcis
grandia saepe quibus
mandavimus
hordea,
(che pronome riconosci? A cosa si
riferisce?)
infelix lolium et steriles nascuntur avenae;
pro molli viola, pro purpureo
narcisso, carduus et spinis
surgit
paliurus acutis.
Spargite humum foliis,
inducite fontibus umbras, pastores
(mandat
fieri sibi talia
Daphnis),
et tumulum facite,
et tumulo superaddite carmen:
“Daphnis ego in silvis,
hinc usque
ad sidera notus,
formosi pecoris custos,
formosior ipse”».
Menalcas
Tale tuum carmen nobis, divine poeta,
quale sopor fessis in gramine,
quale per aestum sitim restinguere dulcis aquae rivo
(i due quale
si trovano in correlazione con…)
saliente.
Nec calamis solum aequiperas,
sed voce magistrum:
fortunate puer, tu nunc eris
alter ab illo.
(qui alter
indica la posizione in una graduatoria fra due)
Nos tamen haec
quocumque modo
tibi nostra vicissim dicemus,
Daphnimque tuum tollemus ad astra;
(attenzione
ai tempi)
Daphnin ad astra feremus:
amavit nos quoque Daphnis.
Mopsus
An quicquam nobis tali
sit
munere
maius?
(che tipo di
proposizione riconosci? Quale sfumatura le conferisce la particella an?)
Et puer ipse fuit dignus
cantari,
(da che agg. è retto questo
infinito? Attenzione alla diatesi)
et ista iam pridem Stimichon laudavit
carmina
nobis.
Menalcas
«Candidus insuetum miratur limen Olympi,
sub pedibusque videt nubes et sidera Daphnis.
Ergo alacris silvas et cetera rura voluptas
Panaque pastoresque tenet Dryadasque puellas.
Nec lupus insidias pecori,
(dove puoi
individuare il predicato qui sottinteso?)
nec retia cervis ulla dolum meditantur:
amat bonus otia Daphnis.
Ipsi laetitia voces ad sidera iactant
intonsi
montes;
(qual è il
sogg.? Quindi laetitia in che caso si trova?)
ipsae iam carmina rupes,
ipsa sonant arbusta:
“Deus, deus ille, Menalca.”
Sis bonus o felixque tuis!
En quattuor aras:
ecce duas tibi, Daphni, duas altaria
Phoebo.
Pocula bina
(che tipo di
numerale è bina? Quindi che significa?)
novo spumantia
lacte
(che modo è? Con cosa concorda?)
quotannis, craterasque duo statuam tibi pinguis olivi,
et
multo in primis hilarans
convivia Baccho
(che modo riconosci? Con quale
elemento della reggente concorda?)
(ante focum,
si frigus erit,
si messis,
in umbra)
(osserva lo schema secondo cui sono
disposti i sintagmi nella frase tra parentesi)
vina novum fundam calathis Ariusia nectar.
(che
funzione sintattica assolve novum nectar rispetto a vina
Ariusia?)
(i vini di
Ariusia, nell’isola di Chio, erano tra i più apprezzati)
Cantabunt mihi Damoetas et Lyctius
Aegon;
saltantis satyros imitabitur
Alphesiboeus.
(con chi
concorda saltantis? Quindi che caso è?)
Haec tibi semper erunt,
et cum solemnia vota reddemus Nymphis,
et cum lustrabimus
agros.
Dum iuga
montis aper,
fluvios dum
piscis
amabit,
dumque thymo pascentur
apes,
dum rore cicadae,
(osserva quali aspetti della natura
vengono citati per avvalorare l’eternità della gloria divina di Dafni)
semper honos nomenque tuum laudesque manebunt.
Ut Baccho Cererique,
tibi sic
vota quotannis agricolae facient:
damnabis tu quoque votis».
Mopsus
Quae tibi,
quae tali reddam pro carmine dona?
Nam neque
me tantum venientis
sibilus Austri
nec
percussa fluctu
iuvant tam litora,
(questo
predicato vale per le tre sezioni della frase: quali sono i suoi tre soggetti?)
nec flumina
quae saxosas
inter decurrunt valles.
Menalcas
Hac te nos fragili
donabimus
ante cicuta;
(ripassa le
due possibili costruzioni di dono; e anche del
successivo doceo)
haec nos
«Formosum
Corydon ardebat
Alexim»,
(qui trovi un elegante grecismo: un
acc. di relazione)
haec eadem docuit,
«Cuium
pecus,
an Meliboei?»
Mopsus
At tu sume pedum,
quod,
me cum
saepe rogaret,
non tulit
Antigenes
(et erat
tum dignus
amari)
formosum paribus nodis atque aere,
Menalca.
(con cosa
concorda formosum?)
(qui viene
descritta la forma del bastone pastorale)
Nessun commento:
Posta un commento