Quintiliano: La scuola pubblica è da preferire (struttura)

Ante omnia futurus orator,

cui in maxima celebritate et in media rei publicae luce vivendum est,

adsuescat iam a tenero

non reformidare homines

neque illa solitaria et velut umbratica vita pallescere.

Excitanda mens et attollenda semper est,

quae in eius modi secretis aut languescit

et quendam velut in opaco situm ducit,

aut contra tumescit inani persuasione:

necesse est enim

nimium tribuat sibi

qui se nemini comparat.

Deinde

cum proferenda sunt studia,

caligat in sole

et omnia nova offendit,

ut qui solus didicerit

quod inter multos faciendum est.

Mitto amicitias,

quae ad senectutem usque firmissime durant

religiosa quadam necessitudine imbutae:

neque enim est sanctius

sacris isdem quam studiis initiari.

Sensum ipsum,

qui communis dicitur,

ubi discet

cum se a congressu,

qui non hominibus solum sed mutis quoque animalibus naturalis est,

segregarit?

Adde

quod domi ea sola discere potest

quae ipsi praecipientur,

in schola etiam

quae aliis.

Audiet

multa cotidie probari,

multa corrigi,

proderit alicuius obiurgata desidia,

proderit laudata industria,

excitabitur laude aemulatio,

turpe ducet

cedere pari,

pulchrum

superasse maiores.

Accendunt omnia haec animos,

et
licet ipsa vitium sit ambitio,

frequenter tamen causa virtutum est.